Foraminale stenose

Samenvatting foraminale stenose

• Bij een foraminale stenose is er sprake van een vernauwing in het zenuwkanaal (neuroforamen) waar een zenuw de wervelkolom verlaat.

• Veelvoorkomende klachten zijn pijn in de rug of nek, vaak met uitstraling naar één arm of been. Doofheid, tintelingen of krachtsverlies kunnen hierbij optreden, meestal aan één kant van het lichaam.

• Deze aandoening ontstaat meestal geleidelijk als gevolg van slijtage van de wervelkolom, die optreedt naarmate we ouder worden.

• De eerste stap in de behandeling bestaat vaak uit pijnstillende medicatie of een gerichte injectie rondom de zenuw om zwelling en irritatie te verminderen.

Wat is een foraminale stenose?

Een foraminale stenose is een vernauwing van de zenuwuitgang (het foramen) tussen twee wervels in de rug of nek. Door deze opening verlaat een zenuwwortel het wervelkanaal om signalen van en naar de rest van het lichaam te geleiden.

Naarmate we ouder worden, treedt er natuurlijke slijtage op aan de wervelkolom. Dit kan leiden tot plaatselijke instabiliteit en reactieve botgroei. Die extra botvorming kan druk uitoefenen op de zenuwwortels of het ruggenmerg.

Binnenin de wervelkolom loopt het centrale wervelkanaal, waar het ruggenmerg doorheen loopt. Vanuit dit ruggenmerg ontspringen zenuwwortels, die via openingen tussen de wervels (neuroforamina) het lichaam ingaan. Bij een foraminale stenose raakt zo’n zenuwwortel bekneld in die doorgang.

Als het bot rondom de zenuwopening verdikt, neemt de ruimte voor de zenuw af. Dat kan leiden tot klachten als pijn, tintelingen of gevoelloosheid. Deze symptomen treden vaak aan één kant van het lichaam op en lijken sterk op de klachten die bij een hernia voorkomen.

Wat zijn de klachten bij een foraminale stenose?

De symptomen van een foraminale stenose verschillen per persoon en hangen af van welke zenuwwortel bekneld raakt in de rug of nek. Veelvoorkomende klachten zijn onder andere:

• Pijn in de nek of onderrug

• Uitstralende pijn in arm of been (ook wel ischias genoemd bij uitstraling naar het been)

• Verminderde spierkracht

• Zwakte in arm of been

• Gevoelsstoornissen, zoals tintelingen of een doof gevoel

Bij foraminale stenose treden de klachten vaak eenzijdig op, wat de klachten doet lijken op die van een hernia. Een opvallend verschil is dat de uitstralende pijn soms wat afneemt wanneer men de romp iets voorover buigt, zoals bij het zitten of fietsen.

Deze klachten kunnen het dagelijks functioneren flink beïnvloeden. Alledaagse handelingen zoals lopen, traplopen of bukken kunnen moeizamer gaan of zelfs tijdelijk onmogelijk worden. Voelt u zich hierdoor beperkt of onzeker? Dan is het verstandig om contact op te nemen met uw huisarts voor verder onderzoek en advies.

Hoe ontstaat een foraminale stenose?

Een foraminale stenose ontstaat meestal geleidelijk, als gevolg van slijtage aan de wervelkolom. Deze natuurlijke slijtage is onderdeel van het ouder worden en treedt bij vrijwel iedereen op. Bij de één verloopt dit proces echter sneller of ernstiger dan bij de ander.

Verschillende factoren kunnen bijdragen aan het versneld ontstaan van een foraminale stenose:

• Fysieke belasting: herhaaldelijk zwaar tillen, veel buigen of draaien, of structureel ongunstige houdingen kunnen over de jaren extra druk uitoefenen op de wervelkolom. Dit vergroot de kans op slijtage en vernauwingen.

• Erfelijke aanleg: sommige mensen worden geboren met een wat smaller wervelkanaal of smallere zenuwuitgangen. Hierdoor is de kans op een centrale en foraminale stenose op latere leeftijd groter.

• Overgewicht: extra kilo’s zorgen voor extra belasting van de wervelkolom. Deze constante druk kan de snelheid waarmee slijtage optreedt verhogen en zo de kans op een zenuwbeknelling vergroten.

• Weinig beweging: een inactieve leefstijl kan ertoe leiden dat de ondersteunende spieren rondom de rug en nek verzwakken. Dit vermindert de stabiliteit van de wervelkolom en kan klachten in de hand werken.

• Letsel of ongeval: eerdere verwondingen aan de rug, bijvoorbeeld door een val of verkeersongeluk, kunnen schade veroorzaken aan de wervelstructuur. Op latere leeftijd kan dit leiden tot vernauwing van de zenuwdoorgangen.

In de meeste gevallen is het niet één oorzaak, maar een combinatie van bovenstaande factoren die samen leiden tot het ontstaan van foraminale stenose. Hoewel slijtage een normaal onderdeel van het ouder worden is, verschilt de ernst en impact van persoon tot persoon.

Medicatie bij foraminale stenose: wat helpt tegen pijn?

Bij een foraminale stenose kunnen de klachten geleidelijk verergeren. Naarmate de zenuwbeknelling toeneemt, kan ook de pijn intensiever worden. Pijnstillers kunnen dan helpen om de klachten dragelijker te maken. Welke medicatie geschikt is, hangt af van de ernst van uw klachten.

Paracetamol is meestal de eerste keus bij lichte tot matige pijn door een vernauwing bij de zenuwwortell. Het middel is veilig bij juist gebruik en kan meerdere keren per dag worden ingenomen.

Middelen zoals ibuprofen, naproxen en diclofenac behoren tot de groep NSAID’s. Deze medicijnen werken ontstekingsremmend en pijnstillend en worden vaak in combinatie met paracetamol voorgeschreven voor een sterker effect. Let op: NSAID’s kunnen bijwerkingen geven, zoals maagklachten of een verhoogde bloeddruk. Overleg altijd met uw huisarts of apotheker voordat u deze gebruikt.

Bij ernstige of langdurige pijn kunnen krachtigere middelen zoals tramadol of morfine nodig zijn. Deze worden uitsluitend op recept voorgeschreven. Uw arts en apotheker zullen u informeren over de werking, mogelijke bijwerkingen en risico’s.

Neem meteen contact op met uw behandelend arts als: 1. De pijn plotseling fors toeneemt, 2. U krachtverlies of een doof gevoel krijgt in arm of been en/of 3. U moeite heeft met het ophouden van plas of ontlasting. Deze signalen kunnen wijzen op een ernstige zenuwbeknelling die snel medische aandacht vereist.

Welke behandelingen zijn er bij een foraminale stenose?

Bij de meeste mensen met een foraminale stenose wordt in eerste instantie gekozen voor een conservatieve (niet-operatieve) behandeling. Een passieve of inactieve leefstijl kan de klachten juist verergeren. Beweging, onder begeleiding van een fysiotherapeut, speelt daarom een belangrijke rol in het versterken van de rug en het verminderen van de druk op de zenuw. Naast oefentherapie zijn er andere conservatieve behandelopties mogelijk:

• Spinale Injecties: Hierbij wordt op de plaats van de vernauwing een ontstekingsremmend medicijn geïnjecteerd. Deze injectie helpt de zwelling rond de zenuw te verminderen, waardoor de pijn tijdelijk kan afnemen.

• Pijnbestrijding: Het gebruik van pijnstillende medicatie kan helpen om de klachten draaglijk te houden. Dit wordt vaak gecombineerd met fysiotherapie, zodat u actief kunt blijven bewegen binnen uw grenzen.

Hoewel deze behandelingen verlichting kunnen geven, is het belangrijk om te weten dat een foraminale stenose in de meeste gevallen niet vanzelf verdwijnt. In tegenstelling tot een hernia, waarbij het lichaam het uitpuilende weefsel soms zelf opruimt, blijft de vernauwing bij een stenose meestal bestaan en kan deze geleidelijk verergeren.

Wanneer de klachten toenemen — bijvoorbeeld bij aanhoudende uitstralende pijn, krachtsverlies of gevoelloosheid in arm of been — dan kan een operatie uitkomst bieden. Er bestaan verschillende operatieve technieken om een foraminale stenose effectief te verhelpen:

• Open chirurgische methode

• Microscoop buisjesmethode

• Kijkoperatie / Endoscoop PTED

• Kijkoperatie / Endoscoop VESC

Wilt u meer weten over de verschillen tussen deze behandelmethodes? Klik dan de knop hieronder:

Wat kan een foraminale stenose kijkoperatie voor mij betekenen?

Wanneer een foraminale stenose onvoldoende reageert op conservatieve behandelingen zoals fysiotherapie, pijnstilling of injecties, kan een kijkoperatie een effectieve vervolgstap zijn. Deze minimaal invasieve ingreep biedt een aantal belangrijke voordelen.

• Snelle ingreep, vlot herstel: een kijkoperatie duurt relatief kort. Veel patiënten kunnen dezelfde dag nog uit bed en worden doorgaans binnen een paar dagen ontslagen uit de kliniek. Omdat de operatie zonder zware narcose en met een kleine toegang plaatsvindt, verloopt het herstel vaak sneller dan bij een klassieke, open rugoperatie.

• Minder napijn door minimale ingreep: doordat de chirurg werkt via een kleine toegang, met zo min mogelijk schade aan spieren en bindweefsel, is de pijn na de operatie vaak aanzienlijk minder dan bij een traditionele aanpak.

• Gerichte behandeling met minimaal weefseltrauma: de kijkoperatie maakt het mogelijk om direct bij de beknelde zenuw te komen, zonder dat er veel huid, spierweefsel of bot hoeft te worden weggehaald. Zelfs bij patiënten met overgewicht blijft het omliggende weefsel grotendeels intact.

Vergeleken met een traditionele operatie aan de rug, biedt de kijkoperatie meerdere voordelen:

• Minder bloedverlies

• Behoud van stabiliteit, doordat er geen onnodig bot of gewrichtsstructuren worden verwijderd

• Kleinere kans op infecties

• Nauwelijks zichtbare littekens

Hoe verloopt een kijkoperatie bij een foraminale stenose?

De aanpak van een kijkoperatie bij foraminale stenose wordt zorgvuldig afgestemd op uw persoonlijke situatie. De neurochirurg of orthopedisch chirurg bepaalt onder andere op basis van onderstaande factoren hoe de operatie wordt uitgevoerd:

• Op welk niveau in de wervelkolom de foraminale stenose zich bevindt

• Waar precies de zenuwbeknelling optreedt en welke structuren voor klachten zorgen

Op basis van deze gegevens kiest de chirurg de meest veilige en effectieve toegangsweg om de beknelde zenuw via een kijkoperatie te behandelen.

• Stap 1. Bepalen van de juiste toegang: de arts bepaalt welke route het meest geschikt is om de endoscoop bij het probleemgebied te brengen, met zo min mogelijk belasting voor het omliggende weefsel.

• Stap 2. Kleine huidincisie: er wordt een sneetje gemaakt van minder dan 1 centimeter, vaak aan de zijkant of achterkant van de rug of nek.

• Stap 3. Inbrengen van de geleidingsnaald: via deze opening wordt een dunne naald ingebracht richting het gebied waar de zenuw bekneld zit. Deze naald is ongeveer zo dik als een potlood.

• Stap 4. Plaatsen van het werkkanaal: over de naald wordt een buis (het werkkanaal) geschoven, die toegang biedt tot het vernauwde gebied.

• Stap 5. Inbrengen van de endoscoop: de endoscoop wordt via het werkkanaal naar binnen gebracht. Deze bevat een camera, een irrigatiekanaal en een kanaal voor instrumenten, zodat de chirurg goed zicht heeft op het operatiegebied.

• Stap 6. Verwijderen van de stenose: met fijne instrumenten zoals tangetjes, boortjes of freesjes wordt nauwkeurig het overtollige bot of weefsel verwijderd dat druk uitoefent op de zenuw.