Hernia

Een hernia samengevat

• Bij een hernia raakt een tussenwervelschijf beschadigd, waardoor een deel naar buiten uitpuilt en druk kan uitoefenen op een zenuw.

• Typische klachten zijn pijn in de nek of rug, vaak met uitstraling naar een arm of been. Een hernia kan ontstaan door geleidelijke slijtage, maar ook plotseling door een verkeerde beweging of ongeval.

• In de meeste gevallen wordt gestart met een conservatieve behandeling, zoals pijnstilling in combinatie met actieve oefentherapie. Dit biedt vaak al voldoende verlichting van de klachten.

Wat is een hernia in de rug of nek?

Een hernia in de rug of nek is een aandoening waarbij een deel van de tussenwervelschijf uitpuilt. Deze oefent druk uit op de zenuwwortel in de buurt. Als er te veel druk op de zenuwwortel komt, kunnen er klachten van pijn en/of minder spierkracht ontstaan.

Tussenwervelschijven bevinden zich tussen de wervels van de wervelkolom en functioneren als schokdempers. Ze bestaan uit een zachte, gelachtige kern (de nucleus pulposus) omgeven door een stevige buitenlaag (de annulus fibrosus).

Wanneer die buitenste laag verzwakt of scheurt, kan de zachte kern naar buiten drukken. Dit wordt een hernia genoemd en kan klachten veroorzaken, afhankelijk van de locatie en mate van zenuwbeknelling.

Welke klachten kunnen optreden bij een hernia?

De symptomen van een hernia in de rug of nek verschillen per persoon en hangen af van de plek en ernst van de uitstulping. Veelvoorkomende klachten zijn:

• Pijn in de onderrug of nek

• Uitstralende pijn naar been of arm (bij de onderrug spreekt men ook van ischias)

• Spierzwakte in gebied van aangedane zenuw

• Gevoelsverlies of tintelingen in arm, hand, been of voet

Als de hernia zich in de nek bevindt, kunnen de klachten zich vooral uiten in de arm of hand, zoals uitstralende pijn, doof gevoel of krachtsverlies.

Bij een hernia lager in de wervelkolom kunnen pijn, tintelingen of gevoelsstoornissen vooral in het been of de voet optreden. Ook spierzwakte in het been kan voorkomen.

Deze symptomen kunnen het dagelijks functioneren flink beïnvloeden. Activiteiten als bukken, traplopen, of zelfs gewoon lopen kunnen lastig worden. Het is begrijpelijk dat dit onzekerheid of vermoeidheid veroorzaakt.

In sommige gevallen veroorzaakt een hernia helemaal geen klachten en wordt deze bij toeval ontdekt, bijvoorbeeld tijdens een MRI-scan voor iets anders. Als er geen klachten zijn, is behandeling meestal niet nodig. Veel hernia’s genezen vanzelf in de loop der tijd, zelfs als ze aanvankelijk pijnlijk waren.

Wat veroorzaakt een hernia?

Een hernia treedt meestal op als gevolg van slijtage van de tussenwervelschijf. Het kan ook komen door plotselinge overmatige druk op de tussenwervelschijf.

Het is niet altijd compleet duidelijk wat de oorzaak van een hernia is. Er zijn wel een aantal risciofactoren die bijdragen aan het ontstaan van een hernia:

• Leeftijd: Het verouderingsproces is een belangrijke factor. Naarmate mensen ouder worden, ondergaan de tussenwervelschijven natuurlijke slijtage en verliezen ze hun flexibiliteit en veerkracht. Hierdoor neemt het risico op hernia toe.

• Lichamelijke belasting: Activiteiten die overmatige druk op de rug uitoefenen, zoals (herhaald) onveilig tillen, buigen, en draaien, kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van een hernia. Ook achter een bureau een verkeerde zithouding aannemen is zeer belastend en veroorzaakt een overmatige druk in de tussenwervelschijven.

• Genetische Aanleg: Sommige mensen hebben mogelijk een genetische aanleg voor zwakkere tussenwervelschijven, waardoor ze sneller een hernia ontwikkelen.

• Roken: Roken kan de bloedtoevoer naar de omgeving van de tussenwervelschijven verminderen, waardoor afvalstoffen niet voldoende worden afgevoerd en locale schade veroorzaken. Dit vergroot het risico op een hernia.

• Overgewicht: Overgewicht kan extra druk uitoefenen op de wervelkolom en de tussenwervelschijven, waardoor het risico op een hernia toeneemt.

• Inactiviteit: Een zittende levensstijl kan de spieren en structuren rondom de wervelkolom verzwakken. Daarnaast veroorzaakt een zittende houding altijd een verhoogde druk in de tussenwervelschijven, waardoor de kans op een hernia toeneemt.

• Letsel of trauma: Acute verwondingen, zoals bij een val of een auto-ongeluk, kunnen de tussenwervelschijven beschadigen en een hernia veroorzaken.

Het is vaak een combinatie van deze factoren die leidt tot het ontstaan van een hernia.

Het is belangrijk om te beseffen dat niet iedereen met deze risicofactoren per se een hernia zal ontwikkelen. Sommige mensen kunnen een hernia hebben zonder duidelijke risicofactoren.

Een acute of chronische hernia? Wat is het verschil?

Het onderscheid tussen een acute en chronische hernia ligt aan de duur en het verloop van de symptomen. Een acute hernia betekent dat de symptomen plotselingen ontwikkelen. Ze worden dan vaak veroorzaakt door bijvoorbeeld een plotselinge beweging, of het tillen van zware voorwerpen.

Een acute hernia wordt een chronische hernia als het niet behandeld wordt en de symptomen over een langere periode niet weggaan.

De ernst van de aandoening heeft geen invloed om te bepalen of het een acute of chronische hernia is.

Welke pijnstillers zijn geschikt bij een hernia?

Een hernia kan flinke pijnklachten veroorzaken, vooral bij bewegen. Pijnstilling is dan belangrijk om actief te kunnen blijven, wat het herstel juist bevordert. Welke medicatie het meest geschikt is, hangt af van de ernst van de klachten.

Bij milde tot matige pijn wordt meestal gestart met paracetamol. Dit middel is veilig bij correct gebruik en helpt om de basispijn te verlichten.

Ibuprofen, naproxen en diclofenac behoren tot de NSAID’s. Ze remmen niet alleen de pijn, maar ook de ontsteking rond de beknelde zenuw. Vaak worden ze gecombineerd met paracetamol voor extra effect. Let op: NSAID’s kunnen bijwerkingen geven, zoals maagklachten of een verhoogde bloeddruk. Overleg altijd met uw huisarts of apotheker of deze middelen voor u geschikt zijn.

Bij zeer heftige of aanhoudende pijn kunnen zwaardere middelen worden voorgeschreven, zoals tramadol of morfine. Deze opioïden zijn uitsluitend op recept verkrijgbaar en worden alleen ingezet als andere middelen onvoldoende effect hebben. Ze brengen echter ook risico’s met zich mee, zoals sufheid, afhankelijkheid of verstopping. Uw arts of apotheker bespreekt deze risico’s uitgebreid met u.

Wat voor behandelingen zijn er voor een hernia?

De diagnose hernia geeft een aantal behandelopties. Lang niet elke hernia is hetzelfde. Maar de meeste hernia’s zullen met conservatieve behandelingen vanzelf weggaan. Deze behandelingen zijn:

• Fysiotherapie, hierbij gaat men in een traject om effectief de stabiliteit, mobiliteit en kracht van de rug te verbeteren.

• Spinale Injecties, hierbij wordt lokaal ontstekingsremmende medicijnen toegediend via een injectie. Dit verminderd de pijn. Er komt minder druk op de zenuw te liggen.

• Pijnbestrijding, hierbij kunnen pijnstillende medicijnen worden voorgeschreven om pijn te verminderen. Dit gaat vaak hand in hand met oefentherapie.

Het kan zijn dat de conservatieve behandelingen niet voldoende uitkomst bieden. Dan is het een optie om de hernia operatief te behandelen. Een hernia kan op verschillende manieren worden geopereerd:

• Rug chirurgie open

• Microscoop buisjesmethode

• Endoscoop buisjesmethode

• Endoscoop PTED

• Endoscoop VESC

Wilt u meer weten over de verschillen tussen deze behandelmethodes? Klik dan de knop hieronder:

Wat zijn de voordelen van een kijkoperatie bij een hernia?

Als u een hernia heeft en conservatieve behandelingen zoals fysiotherapie, pijnstilling of injecties onvoldoende effect hebben, kan een kijkoperatie een effectieve volgende stap zijn. Deze minimaal invasieve techniek biedt veel voordelen ten opzichte van een open rugoperatie.

• Korte ingreep, snel weer op de been: de kijkoperatie duurt meestal niet lang en veel patiënten kunnen al enkele uren na de ingreep uit bed. Vaak is ontslag uit de kliniek binnen een paar dagen mogelijk. Omdat er geen grote wond of langdurige narcose nodig is, kunnen de meeste mensen hun dagelijkse activiteiten weer vlot hervatten.

• Minder pijn na de operatie: dankzij de kleine toegang tot de wervelkolom blijft schade aan spieren en omliggend weefsel beperkt. Hierdoor ervaren veel patiënten weinig tot geen napijn.

• Weefselsparend: de kijkoperatie maakt het mogelijk om direct bij de oorzaak van de klachten te komen, zonder onnodige schade aan huid, spieren of bot. Ook bij patiënten met overgewicht is dit een veilige en effectieve benadering.

Voordelen ten opzicht van de open chirurgische methode:

• minder bloedverlies

• behoud van stabiliteit doordat spieraanhechtingen en gewrichtsbanden worden gespaard

• kleine kans op een infectie

• nauwelijks zichtbare littekens

Een kijkoperatie bij een hernia is dus een gerichte en lichaamsvriendelijke behandeling die vaak leidt tot een vlot herstel en een snelle terugkeer naar het normale leven.

Hoe verloopt een kijkoperatie bij een hernia?

De manier waarop een hernia via een kijkoperatie wordt behandeld, hangt af van meerdere factoren. De belangrijkste zijn:

• Op welk niveau in de wervelkolom de hernia zich bevindt

• Waar precies de hernia druk uitoefent op het ruggenmerg of de zenuwwortel

Uw chirurg stelt op basis van deze gegevens een behandelplan op dat past bij uw specifieke situatie.

• Stap 1. Huidincisie: de ingreep begint met een kleine snede in de huid van minder dan 1 centimeter.

• Stap 2. Inbrengen van de geleidingsnaald: een dunne, buisvormige naald – ongeveer zo dik als een potlood – wordt geplaatst op de juiste locatie in de wervelkolom.

• Stap 3. Opvoeren van het werkkanaal: over deze naald wordt een werkkanaal ingebracht dat de chirurg toegang geeft tot het gebied waar de zenuw bekneld zit.

• Stap 4. Plaatsen van de endoscoop: de endoscoop, uitgerust met een camera, irrigatiekanaal en een kanaal voor fijne instrumenten, wordt via het werkkanaal naar het operatiegebied geleid.

• Stap 5. Verwijderen van de hernia: door het werkkanaal worden precisie-instrumenten ingebracht waarmee de uitstulping van de tussenwervelschijf (de hernia) veilig en nauwkeurig wordt verwijderd.